19de eeuwse gravures/lithos van Limburgse steden/vestingen.

Omdat de grootsheid van Limburg stedelijk gezien beperkt bleef tot de vesting Maastricht, is zeker in vergelijk met ons omringende gebieden een relatief bescheiden aantal 'prenten' verschenen van Limburgse binnen- en buitenstedelijke taferelen.

Verantwoordelijk voor die beperkte schat aan visuele waarde was de Maastrichtenaar Joannes Christianus Antonius Alexander Schaepkens (1815-1899). Deze Maastrichte stadsschilder, die echter ook in het Belgische land zijn sporen verdiende, heeft waardevolle tijdgetuigen cq. tijddocumenten voor ons achtergelaten. Met name Anciens monuments d'architecture du onzième au treizième siècle dans le Limbourg (1855), Choix de vues dans le Limbourg van 1857, Monuments de Maestricht, aquarelles lithochromes uit 1857 en Ancienne enceinte militaire de Maestricht, démolié en 1867-1869 zijn ongelofelijk waardevolle tijdgetuigen cq. tijdsdocumenten. Gelukkig zijn deze chromolithos (kleurlithografieën) niet alleen authentiek maar ook kostengunstiger als reproducties in recentere jaren verschenen (ofschoon mijn voorkeur als historie-verzamelaar uitgaat naar de authentieke exemplaren, die van tijd tot tijd deels of geheel op veilingen worden aangeboden). [Enkele jaren geleden had ik bijna een brief van Alexandre aan zijn broer Theodore gekocht, ware het niet dat de porto zegge en schrijve 100 euro bedroeg!.....jammer, hobby moet wel leuk blijven).

Het tijdsdocumentaire karakter van zijn werk weerspiegelt zich heel goed in zijn chromolithografische platen van de vesting Maastricht, gemaakt in een tijd dat de vesting nog actief als militair centrum dienst deed.

Vanuit de optiek van waaruit deze website over Limburgs separatisme en Limburgse politiek en -militarisme in (vooral) de 19de eeuw opgezet is, is vesting Maastricht ondanks dat het een 'hollandse' vesting bleef (gedomineerd door hollanders en als enige Limburgse plaats geen deel uitmakend van de Belgische en Duitse periode van Limburg) toch interessant, omdat het Limburgse Bondscontingent (Duitse legereenheid bestaande uit Limburgse soldaten/officieren en niet-Limburgse officieren in Duitse dienst [ontslagen uit Nederlands leger voor dat doel]) in garnizoen lag in deze nota bene niet-Duitsche Bondsvesting!

Niet alleen werken van Alexander (Alexandre) Schaepkens sieren mijn collectie, soms kom je ook pareltjes van andere creatieve handen tegen, zie deze website hier.

>>> ALEXANDER SCHAEPKENS LITHOS <<<

Panorama vesting Maastricht. Duidelijk is de vestingwal (midden) zichtbaar en rechts een driehoekvormige verdedigingsconstructie (redan).

Abdij Rolduc (Kerkrade) anno 1857 [chromolitho] die nog bezocht werd door opstandelingen tijdens de Belgische Opstand in 1830, voordat deze verder trokken richting de Domaniale mijn te Kerkrade (een door Walen en Rijnlanders geëxploiteerde steenkolenmijn) om die in bezit te nemen. De in hollandse geschiedenisboeken consequent aangeduide periode 1830-1839 als Belgische Opstand is historisch incorrect. Met het de facto en de jure erkennen van België als soevereine staat via het Tractaat/Verdrag der 18 Artikelen van 26 juni 1831 onder auspiciën der Europese Grootmachten (Groot-Brittannië, Frankrijk, Pruisen, Oostenrijk en Rusland) was de Belgische Opstand immers beëindigd en haar doel immers bereikt. De hollanders doen als of de opstand tot 1839 duurde (Vredesverdrag van Londen tussen beide landen, met een belangrijk artikel voor Limburg aangaande het toebehoren aan de Duitsche Bond (zeg: Duitsland, zoals men zich in die tijd ook daadwerkelijk zag van Duitse zijde; bewijzen hiervoor zijn elders in mijn collectie op deze site 'zu genüge' in 'hülle und fülle' te vinden). België ageerde toen al als een erkende soevereine staat onverlet de weigering van Willem I het Verdrag der 18 Artikelen te ondertekenen. Evenmin geldt de hollandse bewering dat oostelijk Limburg bezet zou zijn in die periode. De oostelijke Limburgers hebben samen met de Luxemburgers en Belgen de Belgische Opstand vormgegeven (en leverden een aantal representanten voor het Nationaal Congres (parlement)) en zich via deze revolutie losgemaakt van de gehate hollanders. De bewijzen zijn elders op deze website te vinden.

Abdij Rolduc (Kerkrade), geschilderd op houten paneel.

Houtgravure van Vrijthof Maastricht uit de 1820er jaren, getekend door kapitein Roloff. Godfried Ernest Wilhelm Roloff (1787-1861), gestorven als generaal-majoor, was tijdens de Belgische Opstand majoor aan hollandse zijde in vesting Maastricht.

Vrijthof Maastricht, houtgravure uit 1844.

St. Janskerk (protestants) en St. Servaasbasiliek (katholiek) plus de hoodwacht (hier huisden de stadswacht en officieren van de vestingsinfanterie- en artillerie).

Stadhuis Maastricht, houtgravure uit 1844.

Nederlandse houtgravure uit 1835 (Belgische periode oostelijk Limburg). In het boekje waaruit deze gravure stamt werden markante gebouwen uit elke Nederlandse provincies voorgesteld. Vanuit 'hollands' optiek was tijdens de Belgische periode de provincie Limburg alleen nog Maastricht (hier: Vrijthof) en St. Pieter (hier: de grotten). Des te opvallender is de weergave van het kasteel in Eijsden (dat immers Belgsch was!).

Vrijthof Maastricht, chromolithografie.

Chromo staalgravure uit 1858.

Skyline Maastricht, staalgravure uit 1858.

Vrijthof Maastricht, staalgravure uit 1858.

Parijse krant uit 1868, met diverse illustraties van Maastricht; de klok rond: Luikse poort, Romeinse toren alias kruittoren, stadzicht, Onze Lieve Vrouwepoort en Fort St. Pieter.

Skyline Venlo, staalgravure uit 1858.

Skyline Roermond, staalgravure uit 1858.

.